- ҚР шетелдіктердің негізгі құқықтары, бостандықтары мен міндеттері
ҚР шетелдіктердің негізгі құқықтары, бостандықтары мен міндеттері
ҚР Шетелдіктердің құқықтық жағдайы
ҚР-дағы шетелдіктер Барлық құқықтар мен бостандықтарға ие, сондай-ақ ҚР Конституциясында, заңдарында және халықаралық шарттарында белгіленген барлық міндеттерді атқарады.
ҚР-дағы шетелдіктер тегіне, әлеуметтік және мүліктік жағдайына, нәсілі мен ұлтына, жынысына, біліміне, тіліне, дінге көзқарасына, кәсібінің түрі мен сипатына қарамастан заң алдында тең.
Шетелдіктердің өз құқықтары мен бостандықтарын пайдалануы Қазақстанның мүдделеріне, оның азаматтары мен басқа да адамдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан келтірмеуге тиіс ("Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы"Заңның 3-бабы).
Шетелдіктердің құқықтарын қорғау
ҚР-дағы шетелдіктер өздеріне тиесілі мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтарды қорғау үшін сотқа және өзге де мемлекеттік органдарға жүгінуге құқылы.
Шетелдіктер сотта іс жүргізу құқықтарын ҚР азаматтарымен тең пайдаланады ("Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы"ҚР Заңының 18-бабы).
Өтінішті қалай беруге болады?
Мемлекеттік органға немесе лауазымды тұлғаға өтініш бермес бұрын, сіз қойған мәселелерді шешу олардың құзыретіне кіретініне көз жеткізіңіз.
Егер сіз жеке тұлға ретінде өтініш берсеңіз, онда онда сіздің тегі, аты, сондай-ақ қалауы бойынша әкесінің аты, жеке сәйкестендіру нөмірі (бар болса), пошталық мекенжайы көрсетілуі тиіс. Егер заңды тұлғаның атынан-оның атауы, пошталық мекенжайы, бизнес-сәйкестендіру нөмірі.
Өтінішке жеке өзіңіз қол қоюыңыз керек. Егер сіз өтінішті заңды немесе жеке тұлғаның өкілі ретінде берсеңіз, онда қол қою құқығы тиісті сенімхатпен бекітілуі керек.
Шағым берген кезде іс-әрекетіне шағым жасалып отырған мемлекеттік органның атауын немесе лауазымды тұлғалардың лауазымын, тегін және аты-жөнін, себептері мен талаптарын міндетті түрде көрсетіңіз.
Өтінішті қолма - қол, пошта арқылы, халыққа қызмет көрсету орталықтары (бұдан әрі-ХҚО) арқылы немесе электрондық цифрлық қолтаңба болған жағдайда "электрондық үкімет" порталында электрондық түрде беруге болады, оны тұрғылықты жері бойынша ХҚО-да алуға болады.
Өтінішті берген кезде мемлекеттік органның өтінішті қабылдағанын растайтын талон алуды ұмытпаңыз. Талонда күні мен уақыты, өтінішті қабылдаған адамның тегі мен аты-жөні көрсетілуге тиіс.
Өтінішті үйден шықпай-ақ қарау нәтижелері туралы қалай білуге болады?
Сізге Бас прокуратураның Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитеті веб-сайтының "Мемлекеттік органдарға жасаған өтінішіңізді тексеру" бөліміне кіру қажет – service.pravstat.kz.
Өтініш берген кезде берілетін талонда көрсетілген өтініштің бірегей нөмірін теру. Өтінішті қарау нәтижелері туралы ақпарат пайда болады.
Егер сізді полиция қызметкері тоқтатса:
өзіңізді таныстыруды және қызметтік куәлікті көрсетуді сұраңыз;
сіз айқайламауыңыз керек, ант етпеуіңіз керек және шабуыл ретінде қабылдануы мүмкін қосымша агрессивті қозғалыстар жасамауыңыз керек;
қызметтік куәліктің деректерін жазып алыңыз.
Егер полиция қызметкері сізге онымен бірге жүруді ұсынса, сіз ұсталған уақытты белгілеуіңіз керек.
Ол үшін 102 (полиция) немесе 115 (прокуратура) қысқа нөміріне қоңырау шалыңыз.
Кезекшіге сіз полиция қызметкерімен ұсталғандығыңызды, оның тегі мен лауазымын хабарлауыңыз керек, ол туралы хабарлағыңыз келеді.
Бұл нөмірлерге барлық қоңыраулар жазылады және дәл ұстау уақытының дәлелі болады.
Полиция қызметкерлері келесі жағдайларда сіздің құжаттарыңызды тексеруге құқылы:
сізді қылмыстық құқық бұзушылық жасады деп күдіктеуге негіз болған кезде;
адамның іздеуде болуы;
сізге қатысты әкімшілік немесе қылмыстық құқық бұзушылық туралы іс қозғау үшін негіз болған кезде.
Егер Сізге қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасалса
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы уәкілетті лауазымды адам жазбаша не электрондық нысанда жасайды және қатаң есептілік құжаты болып табылады. Оны ауыстыруға немесе қайта басуға болмайды. Хаттаманы мұқият оқып шығыңыз. Бұл көптеген қиындықтар мен түсінбеушіліктерден аулақ болуға мүмкіндік береді. Хаттаманың жасалған күні мен уақытын дәл көрсетуді, сондай-ақ істің барлық мән-жайларын толық көрсетуді талап етіңіз.
Сіз құқығыңыз бар:
хаттамамен және істің басқа да материалдарымен танысу;
хаттаманың мазмұны мен ресімделуі бойынша түсініктемелер беру, ескертулер жасау;
дәлелдемелерді ұсыну, өтінішхаттар мен қарсылық білдірулерді мәлімдеу;
қорғаушының заңды көмегін пайдалану;
істі қарау кезінде ана тілінде немесе өзіңіз білетін тілде сөйлеу және егер сіз өндіріс жүргізілетін тілді білмесеңіз, аудармашының қызметтерін ақысыз пайдалану;
іс бойынша іс жүргізуді қамтамасыз ету шараларының қолданылуына (жеткізу, ұстау, күштеп әкелу, тексеріп қарау және т. б.), іс бойынша хаттама жасау жөніндегі іс-әрекеттерге және қаулыға шағым жасау;
істегі құжаттардан үзінділер жасау және көшірмелер түсіру.
Егер сіз жасалған хаттамамен келіспесеңіз, сіз лауазымды тұлғаның әрекетіне жоғары тұрған органға, аудандық немесе әкімшілік сотқа шағымдануға құқылысыз.
Шағым сіздің ана тіліңізде немесе сіздің құқықтарыңыздың, бостандықтарыңыз бен заңды мүдделеріңіздің бұзылғаны туралы белгілі болған күннен бастап 2 ай ішінде білетін тілде берілуі мүмкін.
Шағым түскен күнінен бастап 10 тәулік ішінде қаралады.
Егер сізге шағымды қанағаттандырудан бас тартылса, сіз қаулының көшірмесін алған күннен бастап 10 тәулік ішінде шағымдануға құқылысыз:
органның (лауазымды адамның) қаулысы-жоғары тұрған органға (лауазымды адамға) немесе жоғары тұрған сотқа;
сот қаулысы-жоғары тұрған сотқа.
Қылмыс туралы өтінішті қалай беруге болады?
Ол үшін сізге қажет:
құқық қорғау органына (полиция, прокуратура, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросы және Мемлекеттік кірістер комитеті) тікелей жүгіну және белгіленген үлгідегі өтінішті толтыру, оны қабылдау туралы Сізге талон-хабарлама беруге міндетті;
полиция қызметкерлерін шақыру және жасалған құқық бұзушылық туралы тиісті өтінішті одан әрі беру үшін ішкі істер органдарының "102" арнайы нөміріне қоңырау шалыңыз;
ҚР Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің порталы арқылы электрондық цифрлық қолтаңбаның көмегімен беруге болады;
электрондық үкімет порталы арқылы электрондық цифрлық қолтаңбаның көмегімен жүзеге асырылады.
Өтінішті қабылдау және қарау тәртібі бұзылған жағдайда, Сіз ҚР Бас прокуратурасының Саll-орталығына "115" нөмірі бойынша немесе Құқық қорғау органының жоғары тұрған басшылығына хабарласа аласыз.
Қандай жағдайларда сізді құқық қорғау органына жеткізе алады?
Сізді әкімшілік немесе қылмыстық құқық бұзушылық жасаған немесе күдікті болған жағдайда ғана құқық қорғау органына жеткізе алады.
Егер сіз құқық бұзушылық жасамаған болсаңыз және қылмыстық қудалау органына заңсыз жеткізілген деп ойласаңыз, заңсыз әрекеттерге шағымдануға толық құқығыңыз бар.
Ешкім сізге физикалық немесе моральдық қысым көрсету шараларын қолдануға, сізді немесе басқа адамдарды ұрып-соғуға немесе қорқытуға құқылы емес.
Жеке тексеру және жеке тінту қашан жүргізілуі мүмкін?
Әкімшілік құқық бұзушылық жасаған кезде полиция қызметкері екі куәгердің қатысуымен сіздің заттарыңызды тексере алады немесе жеке тексеру жүргізе алады.
Жеке тексеру-бұл құқық бұзушылықтарды анықтау және олардың алдын алу, Әкімшілік құқық бұзушылық жасау құралы не нысанасы болған құжаттарды, заттарды және басқа да заттарды табу және алып қою үшін адамның денесін және оның киімін мәжбүрлеп тексеру.
Заттарды тексеру-бұл жеке тұлғаның қолындағы заттарды олардың құрылымдық тұтастығын бұзбай тексеру.
Қылмыстық іс бойынша сотқа дейінгі іс жүргізу кезінде тінту, жеке тінту екі куәгердің қатысуымен жүргізілуі мүмкін.
Тінту іс үшін маңызы бар заттарды немесе құжаттарды табу және алып қою, оның ішінде тыйым салынуға жататын мүлікті табу мақсатында жүргізіледі. Сондай-ақ, тінту іздестіріліп жатқан адамды және адамның мәйітін табу үшін жүргізілуі мүмкін.
Жеке басын тінту тінтілетін адамның денесіндегі немесе денесінің ішіндегі, оның киіміндегі нәрселер мен құжаттарды және оның жанындағы заттарды табу және алып қою мақсатында жүргізіледі. Жеке тінтуді тінтілетін адаммен жынысы бір адам ғана және сол жыныстағы куәгерлер мен мамандардың қатысуымен жүргізе алатынын білу қажет.
Тінту, жеке тінту тергеу судьясының санкциясымен жүргізіледі. Тінту басталғанға дейін Сізге қаулы ұсынуға міндетті.
Тергеу судьясының санкциясынсыз:
іздестіріліп жатқан және (немесе) алып қоюға жататын объект оны табуды кідірту салдарынан жоғалуы, бүлінуі немесе қылмыстық мақсаттарда пайдаланылуы мүмкін не іздестіріліп жатқан адам жасырынуы мүмкін деген нақты қауіп болған кезде тінту;
жеке тінту, үй-жайларды тінту кезінде, егер сіз өзіңізбен бірге қылмыстық іс үшін маңызды құжаттарды немесе заттарды жасырасыз деп күдіктенсеңіз;
сізді ұстап алып, уақытша ұстау изоляторына немесе тергеу изоляторына орналастырған кезде жеке тінту жүргізіледі.
Сізді қандай жағдайларда билік өкілдері ұстай алады?
Ұстау мынадай жағдайларда ғана жүргізіледі:
егер сіз Әкімшілік құқық бұзушылық жасасаңыз;
егер сіз қылмыс жасаған кезде немесе оны жасағаннан кейін бірден ұстасаңыз;
куәгерлер (куәлар), оның ішінде жәбірленушілер сізге қылмыс жасаған адам ретінде тікелей көрсетсе не қылмыс жасаған кезде немесе оны жасағаннан кейін тікелей ұстаса;
егер сізде, сіздің киіміңізде немесе сізде, сондай-ақ сіздің үйіңізде қылмыстың айқын іздері болса;
егер жедел-іздестіру қызметінің және (немесе) жасырын тергеу әрекеттерінің материалдарында сізге қатысты жасалған немесе дайындалып жатқан қылмыс туралы анық деректер болса;
ҚР-дағы шетелдіктер Барлық құқықтар мен бостандықтарға ие, сондай-ақ ҚР Конституциясында, заңдарында және халықаралық шарттарында белгіленген барлық міндеттерді атқарады.
ҚР-дағы шетелдіктер тегіне, әлеуметтік және мүліктік жағдайына, нәсілі мен ұлтына, жынысына, біліміне, тіліне, дінге көзқарасына, кәсібінің түрі мен сипатына қарамастан заң алдында тең.
Шетелдіктердің өз құқықтары мен бостандықтарын пайдалануы Қазақстанның мүдделеріне, оның азаматтары мен басқа да адамдардың құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан келтірмеуге тиіс ("Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы"Заңның 3-бабы).
Шетелдіктердің құқықтарын қорғау
ҚР-дағы шетелдіктер өздеріне тиесілі мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтарды қорғау үшін сотқа және өзге де мемлекеттік органдарға жүгінуге құқылы.
Шетелдіктер сотта іс жүргізу құқықтарын ҚР азаматтарымен тең пайдаланады ("Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы"ҚР Заңының 18-бабы).
Өтінішті қалай беруге болады?
Мемлекеттік органға немесе лауазымды тұлғаға өтініш бермес бұрын, сіз қойған мәселелерді шешу олардың құзыретіне кіретініне көз жеткізіңіз.
Егер сіз жеке тұлға ретінде өтініш берсеңіз, онда онда сіздің тегі, аты, сондай-ақ қалауы бойынша әкесінің аты, жеке сәйкестендіру нөмірі (бар болса), пошталық мекенжайы көрсетілуі тиіс. Егер заңды тұлғаның атынан-оның атауы, пошталық мекенжайы, бизнес-сәйкестендіру нөмірі.
Өтінішке жеке өзіңіз қол қоюыңыз керек. Егер сіз өтінішті заңды немесе жеке тұлғаның өкілі ретінде берсеңіз, онда қол қою құқығы тиісті сенімхатпен бекітілуі керек.
Шағым берген кезде іс-әрекетіне шағым жасалып отырған мемлекеттік органның атауын немесе лауазымды тұлғалардың лауазымын, тегін және аты-жөнін, себептері мен талаптарын міндетті түрде көрсетіңіз.
Өтінішті қолма - қол, пошта арқылы, халыққа қызмет көрсету орталықтары (бұдан әрі-ХҚО) арқылы немесе электрондық цифрлық қолтаңба болған жағдайда "электрондық үкімет" порталында электрондық түрде беруге болады, оны тұрғылықты жері бойынша ХҚО-да алуға болады.
Өтінішті берген кезде мемлекеттік органның өтінішті қабылдағанын растайтын талон алуды ұмытпаңыз. Талонда күні мен уақыты, өтінішті қабылдаған адамның тегі мен аты-жөні көрсетілуге тиіс.
Өтінішті үйден шықпай-ақ қарау нәтижелері туралы қалай білуге болады?
Сізге Бас прокуратураның Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитеті веб-сайтының "Мемлекеттік органдарға жасаған өтінішіңізді тексеру" бөліміне кіру қажет – service.pravstat.kz.
Өтініш берген кезде берілетін талонда көрсетілген өтініштің бірегей нөмірін теру. Өтінішті қарау нәтижелері туралы ақпарат пайда болады.
Егер сізді полиция қызметкері тоқтатса:
өзіңізді таныстыруды және қызметтік куәлікті көрсетуді сұраңыз;
сіз айқайламауыңыз керек, ант етпеуіңіз керек және шабуыл ретінде қабылдануы мүмкін қосымша агрессивті қозғалыстар жасамауыңыз керек;
қызметтік куәліктің деректерін жазып алыңыз.
Егер полиция қызметкері сізге онымен бірге жүруді ұсынса, сіз ұсталған уақытты белгілеуіңіз керек.
Ол үшін 102 (полиция) немесе 115 (прокуратура) қысқа нөміріне қоңырау шалыңыз.
Кезекшіге сіз полиция қызметкерімен ұсталғандығыңызды, оның тегі мен лауазымын хабарлауыңыз керек, ол туралы хабарлағыңыз келеді.
Бұл нөмірлерге барлық қоңыраулар жазылады және дәл ұстау уақытының дәлелі болады.
Полиция қызметкерлері келесі жағдайларда сіздің құжаттарыңызды тексеруге құқылы:
сізді қылмыстық құқық бұзушылық жасады деп күдіктеуге негіз болған кезде;
адамның іздеуде болуы;
сізге қатысты әкімшілік немесе қылмыстық құқық бұзушылық туралы іс қозғау үшін негіз болған кезде.
Егер Сізге қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасалса
Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы уәкілетті лауазымды адам жазбаша не электрондық нысанда жасайды және қатаң есептілік құжаты болып табылады. Оны ауыстыруға немесе қайта басуға болмайды. Хаттаманы мұқият оқып шығыңыз. Бұл көптеген қиындықтар мен түсінбеушіліктерден аулақ болуға мүмкіндік береді. Хаттаманың жасалған күні мен уақытын дәл көрсетуді, сондай-ақ істің барлық мән-жайларын толық көрсетуді талап етіңіз.
Сіз құқығыңыз бар:
хаттамамен және істің басқа да материалдарымен танысу;
хаттаманың мазмұны мен ресімделуі бойынша түсініктемелер беру, ескертулер жасау;
дәлелдемелерді ұсыну, өтінішхаттар мен қарсылық білдірулерді мәлімдеу;
қорғаушының заңды көмегін пайдалану;
істі қарау кезінде ана тілінде немесе өзіңіз білетін тілде сөйлеу және егер сіз өндіріс жүргізілетін тілді білмесеңіз, аудармашының қызметтерін ақысыз пайдалану;
іс бойынша іс жүргізуді қамтамасыз ету шараларының қолданылуына (жеткізу, ұстау, күштеп әкелу, тексеріп қарау және т. б.), іс бойынша хаттама жасау жөніндегі іс-әрекеттерге және қаулыға шағым жасау;
істегі құжаттардан үзінділер жасау және көшірмелер түсіру.
Егер сіз жасалған хаттамамен келіспесеңіз, сіз лауазымды тұлғаның әрекетіне жоғары тұрған органға, аудандық немесе әкімшілік сотқа шағымдануға құқылысыз.
Шағым сіздің ана тіліңізде немесе сіздің құқықтарыңыздың, бостандықтарыңыз бен заңды мүдделеріңіздің бұзылғаны туралы белгілі болған күннен бастап 2 ай ішінде білетін тілде берілуі мүмкін.
Шағым түскен күнінен бастап 10 тәулік ішінде қаралады.
Егер сізге шағымды қанағаттандырудан бас тартылса, сіз қаулының көшірмесін алған күннен бастап 10 тәулік ішінде шағымдануға құқылысыз:
органның (лауазымды адамның) қаулысы-жоғары тұрған органға (лауазымды адамға) немесе жоғары тұрған сотқа;
сот қаулысы-жоғары тұрған сотқа.
Қылмыс туралы өтінішті қалай беруге болады?
Ол үшін сізге қажет:
құқық қорғау органына (полиция, прокуратура, сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл ұлттық бюросы және Мемлекеттік кірістер комитеті) тікелей жүгіну және белгіленген үлгідегі өтінішті толтыру, оны қабылдау туралы Сізге талон-хабарлама беруге міндетті;
полиция қызметкерлерін шақыру және жасалған құқық бұзушылық туралы тиісті өтінішті одан әрі беру үшін ішкі істер органдарының "102" арнайы нөміріне қоңырау шалыңыз;
ҚР Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің порталы арқылы электрондық цифрлық қолтаңбаның көмегімен беруге болады;
электрондық үкімет порталы арқылы электрондық цифрлық қолтаңбаның көмегімен жүзеге асырылады.
Өтінішті қабылдау және қарау тәртібі бұзылған жағдайда, Сіз ҚР Бас прокуратурасының Саll-орталығына "115" нөмірі бойынша немесе Құқық қорғау органының жоғары тұрған басшылығына хабарласа аласыз.
Қандай жағдайларда сізді құқық қорғау органына жеткізе алады?
Сізді әкімшілік немесе қылмыстық құқық бұзушылық жасаған немесе күдікті болған жағдайда ғана құқық қорғау органына жеткізе алады.
Егер сіз құқық бұзушылық жасамаған болсаңыз және қылмыстық қудалау органына заңсыз жеткізілген деп ойласаңыз, заңсыз әрекеттерге шағымдануға толық құқығыңыз бар.
Ешкім сізге физикалық немесе моральдық қысым көрсету шараларын қолдануға, сізді немесе басқа адамдарды ұрып-соғуға немесе қорқытуға құқылы емес.
Жеке тексеру және жеке тінту қашан жүргізілуі мүмкін?
Әкімшілік құқық бұзушылық жасаған кезде полиция қызметкері екі куәгердің қатысуымен сіздің заттарыңызды тексере алады немесе жеке тексеру жүргізе алады.
Жеке тексеру-бұл құқық бұзушылықтарды анықтау және олардың алдын алу, Әкімшілік құқық бұзушылық жасау құралы не нысанасы болған құжаттарды, заттарды және басқа да заттарды табу және алып қою үшін адамның денесін және оның киімін мәжбүрлеп тексеру.
Заттарды тексеру-бұл жеке тұлғаның қолындағы заттарды олардың құрылымдық тұтастығын бұзбай тексеру.
Қылмыстық іс бойынша сотқа дейінгі іс жүргізу кезінде тінту, жеке тінту екі куәгердің қатысуымен жүргізілуі мүмкін.
Тінту іс үшін маңызы бар заттарды немесе құжаттарды табу және алып қою, оның ішінде тыйым салынуға жататын мүлікті табу мақсатында жүргізіледі. Сондай-ақ, тінту іздестіріліп жатқан адамды және адамның мәйітін табу үшін жүргізілуі мүмкін.
Жеке басын тінту тінтілетін адамның денесіндегі немесе денесінің ішіндегі, оның киіміндегі нәрселер мен құжаттарды және оның жанындағы заттарды табу және алып қою мақсатында жүргізіледі. Жеке тінтуді тінтілетін адаммен жынысы бір адам ғана және сол жыныстағы куәгерлер мен мамандардың қатысуымен жүргізе алатынын білу қажет.
Тінту, жеке тінту тергеу судьясының санкциясымен жүргізіледі. Тінту басталғанға дейін Сізге қаулы ұсынуға міндетті.
Тергеу судьясының санкциясынсыз:
іздестіріліп жатқан және (немесе) алып қоюға жататын объект оны табуды кідірту салдарынан жоғалуы, бүлінуі немесе қылмыстық мақсаттарда пайдаланылуы мүмкін не іздестіріліп жатқан адам жасырынуы мүмкін деген нақты қауіп болған кезде тінту;
жеке тінту, үй-жайларды тінту кезінде, егер сіз өзіңізбен бірге қылмыстық іс үшін маңызды құжаттарды немесе заттарды жасырасыз деп күдіктенсеңіз;
сізді ұстап алып, уақытша ұстау изоляторына немесе тергеу изоляторына орналастырған кезде жеке тінту жүргізіледі.
Сізді қандай жағдайларда билік өкілдері ұстай алады?
Ұстау мынадай жағдайларда ғана жүргізіледі:
егер сіз Әкімшілік құқық бұзушылық жасасаңыз;
егер сіз қылмыс жасаған кезде немесе оны жасағаннан кейін бірден ұстасаңыз;
куәгерлер (куәлар), оның ішінде жәбірленушілер сізге қылмыс жасаған адам ретінде тікелей көрсетсе не қылмыс жасаған кезде немесе оны жасағаннан кейін тікелей ұстаса;
егер сізде, сіздің киіміңізде немесе сізде, сондай-ақ сіздің үйіңізде қылмыстың айқын іздері болса;
егер жедел-іздестіру қызметінің және (немесе) жасырын тергеу әрекеттерінің материалдарында сізге қатысты жасалған немесе дайындалып жатқан қылмыс туралы анық деректер болса;
